Overgang 1 naar geen dutje

De tijd is aangebroken: jouw peuter of kleuter is eraan toe om overdag niet meer te slapen. Je kind heeft geen behoefte meer aan het middagdutje. In deze blog vertel ik je wat je kunt verwachten van de overgang van 1 naar geen dutje per dag. Wanneer kun je het beste de overstap maken? En als jouw kind geen dutje meer doet, wat kun je doen om ervoor te zorgen dat je kind niet vermoeid raakt aan het einde van de dag. Lees je mee?

Wanneer van 1 naar geen dutje

Naarmate je kindje ouder wordt, is er steeds minder behoefte om overdag te slapen. De overgang van 1 dutje naar geen dutje en het afbouwen hiervan kan soms best een uitdaging zijn. Het kan lastig zijn om te bepalen wanneer het tijd is om het laatste middagdutje te laten vallen.

Je bent nu in de laatste fase, waarin jouw kind nog 1 middagdutje doet. Misschien kijk je uit naar het moment dat je kind geen dutje meer doet, omdat je dan meer flexibel bent. Of vind je het stiekem wel jammer, dat het me-time moment wegvalt. Ergens rond de leeftijd van 2,5-3 jaar zal het laatste verdwijnen.

Als jouw kind 3 jaar of ouder is en ‘s nachts ineens slechter slaapt en/of vroeg wakker wordt, zijn dit duidelijke signalen om het middagdutje in te korten of helemaal weg te laten. Kinderen die ‘s nachts slecht slapen, hebben de neiging om overdag tijdens het middagdutje de slaap ‘in te halen’. Hierdoor kun je denken, dat de slaap in de middag echt nodig is, terwijl het je kind eigenlijk van de slaap ‘s nachts berooft. Je komt dus in een vicieuze cirkel terecht van ‘s nachts slecht slapen en overdag vermoeid zijn een middagdutje nodig hebben. Probeer nu toch het middagdutje elke paar dagen in te korten en uiteindelijk helemaal weg te laten, totdat het slapen ‘s nachts weer goed gaat.

Laten we eens kijken naar de signalen waarop kindjes het middagdutje laten vallen.

Signalen tijd voor overgang 1 naar geen dutje

Het slaapgedrag van je kindje verandert plotseling. Je vraagt je af wat er aan de hand is? Speelt er een slaapregressie of is er iets anders aan de hand? Het kan zijn, dat de tijd is aangebroken om het middagdutje uit het slaapritme te halen van je kind.

Naast de leeftijd van 2,5-3 jaar, zijn er een aantal signalen die aangeven of het tijd is om het middagdutje af te bouwen. Het is fijn om deze signalen te weten. De reden waarom je deze signalen gaat opmerken, is omdat je kindje minder tot geen slaap nodig heeft overdag. Hieronder de signalen die kunnen aangeven dat het tijd is om het middagdutje af te bouwen.

 

Signaal 1

Je kindje is niet moe of weigert te slapen bij het middagdutje.

Signaal 2

Je kindje slaapt steeds korter tijdens het middagdutje.

Signaal 3

Je kindje is niet moe of weigert te slapen bij bedtijd.

Signaal 4

Je kindje is opeens vroeg wakker in de ochtend.

Signaal 5

Je kindje wordt opeens vaker wakker in de nacht.

 

Tijdens de overgangsfase kan het tijdelijk nodig zijn, dat je kind de ene dag het middagdutje wel nodig heeft en de andere dag geen middagdutje nodig heeft. Een overgang is een geleidelijk proces en het duurt meestal enkele weken, voordat je kind definitief overgaat op geen dutje. Ga hier dus flexibel mee om.

Afbouwen 1 naar geen dutje

De meeste kinderen hebben begeleiding nodig om deze overgang te maken. Ik raad aan om dit stapsgewijs te doen, zodat jouw peuter of kleuter kan wennen aan geen slaap overdag. Op deze manier gaat het heel natuurlijk.

De hoeveelheid slaapuren overdag heeft een grote invloed op het (door)slapen ‘s nachts. De overgang van 1 naar geen dutje is vaak even pittig. Als je in de overgangsfase zit van 1 dutje naar geen dutje, raad ik je aan om het dutje geleidelijk af te bouwen. Dit kun je doen door elke paar dagen – afhankelijk hoeveel tijd je hiervoor wilt/kunt nemen – het dutje in te korten. Als het middagdutje nog 20-30 minuten duurt, kun je het vervolgens laten vallen. Het is belangrijk, dat je tijdens deze overgang de bedtijd tijdelijk vervroegt, zodat je kind niet oververmoeid naar bed gaat en kan wennen aan de lange wakkertijd. Je kind kan nu de hele dag wakker zijn en heeft geen slaapmoment meer nodig. Daarentegen hebben de meeste peuters en kleuters wel degelijk behoefte aan een rustmoment.

Middagdutje inkorten

De lengte van het middagdutje is heel belangrijk en heeft effect op het slapen in de nacht. Je kindje heeft de leeftijd van 2,5-3 jaar en toont enkele signalen dat het tijd is om af te bouwen. Het middagdutje heeft nu alleen nog als doel dat jouw kindje het redt tot het bedtijd, zonder oververmoeid te raken. Een lang dutje is dus niet meer nodig, omdat we niet te veel slaapdruk willen wegnemen van de nacht.

Je kunt het middagdutje om de zoveel dagen geleidelijk inkorten, voordat je overgaat op het ritme zonder dutje. Wees geduldig. Het kan echt een aantal dagen of soms weken in beslag nemen, voordat je over bent op het nieuwe ritme. Tijdens de overgangsfase kan het tijdelijk nodig zijn dat je kindje de ene dag nog wel een middagdutje doet en de andere dag geen dutje nodig heeft. Dit is in het begin ook afhankelijk van de activiteiten op een dag en of je kindje nog behoefte heeft aan een powernap.

Kan jouw kindje inmiddels zonder middagdutje, maar lijkt hij of zij erg vermoeid begin van de avond? Je kunt je kindje tijdelijk 15-30 minuten eerder in bed leggen dan normaal. Op deze manier voorkom je de ergste vermoeidheid.

Rustmoment

Je hebt het middagdutje inmiddels afgebouwd. Veel kinderen moeten even wennen aan een lange dag zonder slaap. Daarom is het belangrijk om niet alleen maar hoog in de energie en activiteiten te zitten. Plan daarom rond het middaguur – wanneer er normaal geslapen werd – een moment van rust in.

In eerste instantie kun je het rustmoment aanbieden in de slaapkamer of in het bed van jouw kindje. Dit kun je doen, op het moment dat jouw kind niet meer gaat slapen tijdens het middagdutje, maar wel rustig en vrolijk in bed ligt en zichzelf vermaakt. Laat je kind een boekje uitkiezen om mee te nemen naar de kamer, een favoriete knuffel, pop of ander rustig speelgoed (zonder geluiden). Laat je kind hier gerust mee spelen. Dit kan zowel in het bed als buiten het bed in de slaapkamer. Je kunt eventueel de gordijnen dichtdoen, een nachtlampje aanzetten of de deur op een kier zetten. Er zijn nu geen andere prikkels, waardoor je kind alsnog een rustig moment krijgt om even te ontladen.

Speelt je kind niet zo makkelijk alleen in de kamer, dan kun je ervoor kiezen om op het tijdstip, waarop er normaal geslapen werd, samen rustig op de bank boekjes te lezen of even een filmpje te kijken. Ga lekker onderuit gezakt liggen op de bank. Schermen zijn natuurlijk wel minder rustgevend. Ook puzzelen, tekenen, verven, kleien zijn fijne en rustige activiteiten om te doen. Een uur rust en stille tijd is heel goed voor de ontwikkeling van de hersenen van kinderen! Door de rust en stilte kan je kind energie opladen en de prikkels van de dag verwerken.

Waar je voorkeur naar uitgaat en wat je kiest, maakt niet zoveel uit. Zorg ervoor, dat je een uur de tijd neemt en laat het rustmoment een duidelijk beginpunt en eindpunt hebben. Je kunt je kind erbij betrekken door te vragen, wat hij of zij leuk zou vinden als rustmoment. Gebruik eventueel een timer om aan je kind duidelijk te maken, dat er in dit uur – totdat de timer afgaat – een ontspanningsmoment is. Even niet druk rondrennen, buiten banjeren of stoeien.

Veel slaapproblemen zijn op te lossen als we samen kijken naar het slaapritme van je kindje overdag. Vaak denken ouders dat als ze een kinderslaapcoach inschakelen er meteen een slaaptraining en slaapmethode aan te pas komt. Soms is dit niet eens nodig. Vanuit mijn ervaring kan ik zeggen, dat heel veel slaapproblemen worden opgelost, simpelweg door het slaapritme overdag aan te passen naar de behoefte van een kind. Dit kunnen kleine of grote veranderingen zijn, maar de indeling van de dag speelt een grote rol in het wel of niet doorslapen van je kindje ’s nachts.

Kun je wel wat hulp gebruiken bij het afbouwen 1 naar geen dutje? Peuter- en kleuterslaaptraining is iets wat ik wekelijks doe tijdens mijn coachingtrajecten met ouders. Boek een gratis kennismakingsgesprek om de mogelijkheden te bespreken of boek direct één van de slaappakketten als jij er klaar voor bent om je kind weer lekker te leren slapen.

Ik help je met alle liefde!

Liefs, Marijke