Slaapassociaties

Slaapassociaties – handig of toch niet?

Misschien heb je weleens gehoord van de term: slaapassociatie. Wat zijn slaapassociaties nou eigenlijk? En zijn ze handig of toch niet? In de wereld van kinderslaap en slaaptraining hebben we het vaak over afhankelijke slaapassociaties en onafhankelijke slaapassociaties. Deze kunnen invloed hebben op de slaap van jouw kindje. Een slaapassociatie kan namelijk de manier waarop je kindje in slaap valt bepalen hoe je kindje verder leert omgaan met slapen. Het is één van de belangrijkste factoren als we een kindje de slaapvaardigheid ‘zelfstandig’ slapen willen leren. Het kan dus heel zinvol zijn om eens goed te kijken naar de slaapassociaties die jouw kindje heeft.

Wat zijn slaapassociaties?

Slaapassociaties zijn ‘datgene’ wat jouw kindje linkt aan het slapen. Een slaapassociatie kan een persoon zijn, een handeling of een object. Het kan ook een onderdeel zijn van het bedtijdritueel. Dit is één van de redenen waarom een bedtijdritueel belangrijk is. Door de opbouw hiervan kun je je kindje behulpzame- en dus onafhankelijke slaapassociaties meegeven. Deze onafhankelijke slaapassociaties kun je inzetten, zodat jouw kindje – naast jou of je partner – altijd geruststelling kan vinden. Onafhankelijke slaapassociaties (of slaaptools) zijn de slaapzak, white noise, eigen ledikant, het bedtijdritueel, de speen (als jouw kindje deze zelf kan bedienen) of een klein knuffeltje.

Sommige kindjes hebben de hulp van een ouder nodig om in slaap te vallen tijdens dutjes en/of bedtijd. Andere kindjes hebben de hulp van een ouder nodig om door te slapen. Ook zijn er kindjes die hulp nodig hebben bij beiden – het in slaap vallen en doorslapen. Onbewust worden kinderen vaak afhankelijk van een persoon, handeling of object om in slaap te vallen. Dit noemen we een  afhankelijke slaapassociatie. Er  is een lange lijst van slaapassociaties te noemen, die worden ingezet als middel om een kindje in slaap te krijgen of opnieuw weer in slaap te helpen.

Afhankelijke slaapassociaties

Sommige slaapassociaties zijn bij jonge baby’s juist heel behulpzaam, zoals de kinderwagen, wiegen of de draagzak gebruiken. Het kan door ouders op een gegeven moment als belastend worden ervaren en op dat moment kun je spreken van een ‘slaapprobleem’. Zolang jij of je kindje geen ‘last’ of ‘probleem’ ervaart, is er geen slaapprobleem of reden om iets te veranderen. Echter, zie en spreek ik in mijn praktijk de ouders die een afhankelijke slaapassociatie willen afbouwen. Bijvoorbeeld omdat het te zwaar wordt, het kindje slecht slaapt of oververmoeid is geraakt. Als jij vindt dat de huidige slaapsituatie niet (meer) voor jullie gezin werkt, dan is er een reden voor verandering. Onderstaande slaapassociaties is een greep van wat ik dagelijks zie.

Afhankelijke slaapassociaties

  • Wiegen.
  • Borstvoeding of flesvoeding.
  • Speen terugstoppen.
  • Lopen in de armen, kinderwagen of draagzak.
  • Handje vasthouden.
  • Mee in bed nemen.
  • In slaap aaien of strelen.
  • Alleen willen slapen met een ouder erbij.
  • Autorijden.

Slaapassociaties afbouwen

Bovenstaande slaapassociaties kunnen we met behulp van slaapcoaching afbouwen. Het is het fijnste als je kindje een slaapassociatie zelf kan ‘bedienen’ en dus onafhankelijke slaapassociaties heeft. Op deze manier zal je kindje niet/minder gestoord worden tijdens het slapen, waardoor je kindje langere stukken kan slapen. Langere dutjes en goede nachten zijn meer herstellend, wat bijdraagt aan de fysieke en mentale gezondheid van zowel je kindje als van jou. De kans op oververmoeidheid is kleiner als je kindje ‘s nachts goed slaapt en langere dutjes doet. Het is veel rustiger voor je kindje om zelf in slaap te kunnen vallen.

Baby in slaap helpen

Het is normaal om je baby de eerste weken in slaap te helpen, op wat voor manier dan ook. Deze hulp om je baby in slaap te krijgen is de eerste maanden dus ook echt nodig! Daarom zal de meerderheid van alle kindjes ook vroeg of laat afhankelijke slaapassociaties ontwikkelen. Dat is helemaal niet gek. Vanaf de leeftijd van 3-4 maanden kunnen afhankelijke slaapassociaties een aangeleerde gewoonte worden. Op dat moment kun je slaapassociaties geleidelijk afbouwen, als je dit graag wilt.

Als kinderen een slaapassociatie nodig hebben om in slaap te vallen, zullen ze dus sneller wakker worden aan het einde van een slaapcyclus. Je kindje begint te huilen. De reden hiervan is, dat je kindje niet weet hoe weer verder te slapen zonder hulp. Het laatste wat je kindje zich kan herinneren, is dat hij of zij veilig in jouw armen in slaap is gevallen, in jouw armen, wiegend of aan de borst of fles. Je kindje wordt wakker, ligt plotseling alleen in een eigen bed en is gedesoriënteerd. Dit kan frustratie en verdriet opleveren, omdat je kindje nog moe is en niet weet wat er nu verwacht wordt. Als je je kindje slapend in bed hebt gelegd, begrijpt hij of zij niet waar het nu terecht is gekomen.

Het afbouwen van slaapassociaties is iets wat ik dagelijks doe tijdens mijn coaching met ouders. Boek een gratis kennismakingsgesprek om de mogelijkheden te bespreken of boek direct één van de slaappakketten als jij er klaar voor bent om slaapassociaties af te bouwen.

Liefs, Marijke

Deel dit artikel

Lees meer blogs

13 april 2024

Droomvoeding geven

11 april 2024

Deelvoedingen

23 maart 2024

Mijn baby slaapt niet door